शाळांमधील १५ ऐवजी फक्त ४च समित्या कार्य करणार |जाणून घ्या कोणत्या समित्या सक्रीय राहणार व त्यांचे कार्य |नवीन शासन निर्णय १६-०४-२०२५

Spread the love

शासकीय आणि स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या शाळांमधील विविध समित्यांचे एकत्रीकरण (एकीकरण)

शाळांमधील १५ ऐवजी फक्त ४च समित्या कार्य करणार |जाणून घ्या कोणत्या समित्या सक्रीय राहणार व त्यांचे कार्य |नवीन शासन निर्णय १६-०४-२०२५

🗂 शासन निर्णयाचा मुख्य उद्देश

शाळांमध्ये विविध शासकीय निर्णयांद्वारे स्थापन केलेल्या अनेक समित्या कार्यरत आहेत. त्या सर्व समित्यांमध्ये अनेक वेळा कार्यांची पुनरावृत्ती दिसून येते. त्यामुळे मुख्याध्यापक आणि शिक्षक यांचा वेळ अनेक बैठका, समित्या सांभाळण्यात खर्च होतो.
या निर्णयाद्वारे काही समित्यांचे एकत्रीकरण करून त्या कार्यक्षमपणे चालवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.

Table of Contents

✅ सध्या अस्तित्वात असलेल्या प्रमुख समित्या:

शाळा व्यवस्थापन समिती
पुनर्भेट समिती
माता पालक संघ
शालेय पोषण आहार योजना समिती
पालक शिक्षक संघ
शाळा बांधकाम समिती
तक्रार पेटी समिती
सखी संवादिनी समिती
महिला तक्रार निवारण समिती
विद्यार्थी सुरक्षा समिती
शाळा व्यवस्थापन आणि विकास समिती
वयस्कर साक्षरता समिती
तंबाखू नियंत्रण समिती
शाळाबाह्य विद्यार्थ्यांसाठी गावस्तर समिती
SQAAF स्वयं मूल्यांकन समिती

🔄 समित्यांचे एकत्रीकरण (नवीन समित्यांची रूपरेषा):

1. शाळा व्यवस्थापन समिती मध्ये समाविष्ट होणाऱ्या समित्या:

माता पालक संघ
शालेय पोषण आहार योजना
पालक शिक्षक संघ
नवभारत साक्षरता
तंबाखू नियंत्रण
SQAAF (स्वयं मूल्यांकन)

2. विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती मध्ये समाविष्ट:

विद्यार्थी सुरक्षा समिती
तक्रार पेटी
शाळा बांधकाम
परिवहन समिती
शाळा व्यवस्थापन व विकास
शाळाबाह्य विद्यार्थ्यांसाठी गावस्तर समिती

📋 नवीन चार समित्या शाळांमध्ये अनिवार्य असतील:

शाळा व्यवस्थापन समिती
सखी सावित्री समिती
महिला तक्रार निवारण/अंतर्गत तक्रार समिती
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती

🧑‍🏫 शाळा व्यवस्थापन समिती – रचना व कार्ये:

12 ते 16 सदस्य, त्यात 75% सदस्य हे विद्यार्थ्यांचे पालक असतील.
सामाजिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना प्राधान्य.
स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा प्रतिनिधी, शिक्षक, स्थानिक शिक्षणतज्ञ हे सदस्य.
प्रमुख – पालक सदस्यांतून निवड.
दर सहा महिन्यांनी बैठक, दर दोन वर्षांनी पुनर्रचना.

कार्ये:

शाळेच्या कामकाजावर नियंत्रण
आर्थिक नियोजन
विद्यार्थ्यांची उपस्थिती वाढवणे
शालेय आराखडा तयार करणे
तंबाखूविरोधी आणि साक्षरता योजना राबवणे
स्पर्धा परीक्षा, पालक मेळावे, तक्रार निवारण इ.

🧕🏻 सखी सावित्री समिती

मुलींसाठी सल्ला, संवाद, समस्या सोडवण्याची सुविधा
2022 च्या शासन परिपत्रकानुसार रचना व कार्ये

👩‍⚖️ महिला तक्रार निवारण/अंतर्गत तक्रार समिती

महिला आणि मुलींच्या समस्या सोडवण्यासाठी
2006 व 2014 च्या शासन निर्णयांनुसार रचना

👮‍♀️ विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती – रचना व कार्ये:

सदस्य:

खाली दिलेली विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती या समितीची माहिती आहे, जी दिलेल्या प्रतिमेप्रमाणे टेबल स्वरूपात तयार केली आहे:

विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती

इयत्ता १ ते १२ चे वर्ग / यापैकी वर्ग असलेल्या शाळांसाठी विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकास समिती स्थापन करणे बंधनकारक आहे. सदर समिती १२ ते १६ सदस्यांची राहील.
(सदस्य सचिव व निमंत्रित सदस्य वगळता)

क्रमांक	सदस्याचे नाव	संख्या	भूमिका
1	सरपंच / नगरसेवक	1	अध्यक्ष
2	स्थानिक प्राधिकरणातून नियुक्त झालेले प्रतिनिधी (महिला प्राधान्य)	1	सदस्य
3	शाळेच्या शिक्षकांमधून निवडलेले शिक्षक	1	सदस्य
4	स्थानिक शिक्षणतज्ञ / बालविकास तज्ज्ञ / समुपदेशक	1	सदस्य
5	आरोग्य सेविका / आशा सेविका	1	सदस्य
6	अंगणवाडी सेविका	1	सदस्य
7	ग्रामसेवक	1	सदस्य
8	पोलीस पाटील	1	सदस्य
9	डॉक्टर	1	सदस्य
10	वकील	1	सदस्य
11	माजी विद्यार्थी	2	सदस्य
12	पालक	3	सदस्य
13	व्यावसायिक क्षेत्रातील व्यक्ती	2	सदस्य
14	मुख्याध्यापक	1	सदस्य सचिव
15	केंद्र प्रमुख / विस्तार अधिकारी (शिक्षण)	1	निमंत्रित सदस्य