बाटलीबंद पाणी : खरे की खोटे? नळाचे पाणी खरंच वाईट आहे का?
आजकाल आपण सगळेच “हाय-फाय” आयुष्य जगायला लागलोय. हातात स्मार्टफोन, पायात ब्रँडेड चप्पल आणि पाण्यासाठी? बोतलबंद पाणी! अगदी पाणी प्यायलाही आता स्टेटस लागतंय वाटतं. पण हे बोतलबंद पाणी खरंच नळाच्या पाण्यापेक्षा सुरक्षित आहे का? की आपण फक्त प्लास्टिकच्या बोतलीतून स्वतःची फसवणूक करतोय? चला, थोडं हसत खेळत या गोष्टींचा उलगडा करूया!
मिथक १: बाटलीबंद पाणी म्हणजे शुद्धतेची हमी!
“अरे, हे पाणी हिमालयातून आलंय!” असं सांगून कंपन्या आपल्याला 20 रुपये लिटर मोजायला लावतात. पण सत्य काय? बहुतेक बोतलबंद पाणी हे नळाचंच पाणी असतं, फक्त त्याला “फिल्टर” नावाचं जादूचं नाव देऊन प्लास्टिकच्या बोतलीत बंद करतात. म्हणजे आपण घरात मोफत मिळणारं पाणीच दुकानातून विकत घेतोय! वाह रे स्मार्टनेस!
तथ्य: भारतात नळाचं पाणी पिण्यायोग्य बनवण्यासाठी कडक नियम आहेत. पाणीपुरवठा विभाग त्यावर प्रक्रिया करतो, क्लोरिनेशन करतो आणि ते सुरक्षित ठेवतो. बोतलबंद पाण्यावर असं कडक नियंत्रण नसतंच असं नाही, पण त्यात काही खास नाहीये हे नक्की.
मिथक २: बाटलीबंद पाण्याला चव चांगली असते!
“नळाचं पाणी प्यायलं तर तोंडाला वास येतो!” असं म्हणणारे अनेक जण भेटतील. पण थांबा जरा, त्या बोतलबंद पाण्याची चव म्हणजे काय? प्लास्टिकच्या बोतलीतून येणारी “प्लास्टिकी” चव का वाटत नाही तुम्हाला? कारण तुमचं मनच तुम्हाला फसवतंय! विज्ञान सांगतं की बोतलबंद आणि नळाचं पाणी यात चवीचा फरक जवळपास नसतो, जोपर्यंत नळाचं पाणी खराब पाइपलाइनमधून येत नाही.
तथ्य: जर तुमच्या घरातलं नळाचं पाणी स्वच्छ आणि सुरक्षित आहे, तर बोतलबंद पाणी घेणं म्हणजे फक्त पैसा आणि पर्यावरण दोन्ही वाया घालवणं आहे.
मिथक ३: बाटलीबंद पाणी आरोग्यासाठी चांगलं!
“या पाण्यात मिनरल्स आहेत, म्हणून मी हे पितो!” असं म्हणणारे बरेच जण भेटतात. पण सत्य काय? बहुतेक बोतलबंद पाण्यात मिनरल्स नसतातच. आणि जिथे असतात, तिथे ते इतके कमी असतात की त्याचा फायदा म्हणजे “डासाच्या पायातलं तूप” – म्हणजे काहीच नाही! उलट, जर बोतल जास्त वेळ उष्णतेत पडली तर प्लास्टिकमधून रसायनं पाण्यात मिसळू शकतात. मग काय, पाण्यासोबत “केमिकल सूप” फुकटात!
तथ्य: नळाचं पाणी नियमित तपासलं जातं आणि त्यात नैसर्गिक मिनरल्स असतात. त्यामुळे ते आरोग्यासाठी चांगलंच आहे, फक्त ते स्वच्छ असावं.
मिथक ४: बाटलीबंद पाणी म्हणजे स्टेटस!
हॉटेलात गेलं की “मिनरल वॉटर द्या” असं म्हणायची सवयच झालीये. नाहीतर लोक काय म्हणतील? “हा कंजूस नळाचं पाणी मागतोय!” पण थांबा, परदेशात लोक नळाचं पाणी मागतात आणि पितातही. आपल्याकडेही जर नळाचं पाणी चांगलं असेल, तर बोतल का घ्यायची? स्टेटससाठी पर्यावरणाला प्लास्टिकच्या ढिगाऱ्यात बुडवायचं का?
तथ्य: दरवर्षी लाखो प्लास्टिकच्या बोतली कचऱ्यात टाकल्या जातात. त्यातलं फक्त 20% पुनर्वापर होतं. बाकीचं कचऱ्यात पडून राहतं किंवा समुद्रात जातं. म्हणजे तुमचं “स्टेटस” पाण्यातल्या माशांना भारी पडतंय!
तर मग काय करायचं?
- नळाचं पाणी तपासा: तुमच्या भागातलं नळाचं पाणी सुरक्षित आहे का हे पाहा. गरज पडली तर फिल्टर वापरा.
- स्वतःची बोतल वापरा: स्टील किंवा काचेची बोतल घ्या आणि घरचं पाणी भरून बाहेर फिरा. पैसा वाचेल, पर्यावरणही सुखी राहील.
- हसत खेळत जगा: पुढच्यावेळी कोणी “मिनरल वॉटर” मागितलं तर हसून सांगा, “अरे, नळाचं पाणीच मिनरल आहे, फक्त ब्रँड नाही!”
शेवटचं:
बाटलीबंद पाणी हे काही शुद्धतेचा पर्याय नाहीये. नळाचं पाणी सुरक्षित असेल तर ते प्या आणि आपले पैसे आणि पृथ्वी दोन्ही वाचवा. नाहीतर कंपन्या आपल्याला “हिमालयातून आलंय” असं सांगून प्लास्टिकच्या बोतलीत नळाचंच पाणी विकत राहतील, आणि आपण हसत हसत ते विकत घेत राहू! चला, थोडं शहाणं होऊया आणि पाण्यासारखं स्वच्छ विचार करूया!