होळी 2025, तारीख आणि वेळा
होळी, भारतातील एक प्रमुख सण, 2025 मध्ये शुक्रवार, 14 मार्च रोजी साजरी केली जाईल. हा सण फाल्गुन महिन्याच्या पौर्णिमेला साजरा केला जातो, ज्यामुळे हिवाळ्याच्या शेवटी आणि वसंत ऋतूच्या आगमनाचे संकेत मिळतात. रंगवाली होळी, ज्याला धुलंडी असेही म्हणतात, हा सणाचा मुख्य दिवस आहे, ज्यादिवशी लोक रंगांची उधळण करून सणाचा आनंद लुटतात.
होलिका दहन 2025: शुभ मुहूर्त
होलिका दहन, ज्याला चोटी होळी असेही म्हणतात, रंगवाली होळीच्या आदल्या दिवशी साजरा केला जातो. 2025 मध्ये, होलिका दहन गुरुवार, 13 मार्च रोजी साजरा केला जाईल. शुभ मुहूर्तासाठी योग्य वेळ खालीलप्रमाणे आहे:
- मुंबई: सायंकाळी 7:19 ते रात्री 9:38
- दिल्ली: सायंकाळी 7:19 ते रात्री 9:38
- पुणे: सायंकाळी 7:15 ते रात्री 9:34
- नागपूर: सायंकाळी 7:05 ते रात्री 9:24
- कोलकाता: सायंकाळी 6:45 ते रात्री 9:04
- चेन्नई: सायंकाळी 6:30 ते रात्री 8:49
- बंगळुरू: सायंकाळी 6:40 ते रात्री 8:59
- हैदराबाद: सायंकाळी 6:50 ते रात्री 9:09
- अहमदाबाद: सायंकाळी 7:25 ते रात्री 9:44
- जयपूर: सायंकाळी 7:10 ते रात्री 9:29
(स्रोत: holifestival.org)
होलिका दहन: परंपरा आणि महत्त्व
होलिका दहनची कथा
होलिका दहन हा सण भक्त प्रह्लाद आणि त्याच्या वडिलांशी संबंधित आहे. हिरण्यकश्यप हा एक अहंकारी राजा होता, जो स्वतःला देव समजत असे आणि त्याच्या साम्राज्यात कोणीही भगवान विष्णूची पूजा करावी, हे त्याला मान्य नव्हते. पण त्याचा पुत्र प्रह्लाद हा भगवंताचा परम भक्त होता. अनेक प्रयत्न करूनही हिरण्यकश्यप प्रह्लादाची भक्ती कमी करू शकला नाही. त्यामुळे, त्याने आपल्या बहिणीला, होलिकाला मदतीसाठी बोलावले.
होलिका हिला एक वरदान मिळाले होते की ती अग्नीत जळणार नाही. हिरण्यकश्यपने तिला आदेश दिला की ती प्रह्लादाला आपल्या मांडीवर घेऊन अग्नीत बसावी, जेणेकरून प्रह्लाद जळून मरेल. परंतु, भगवान विष्णूच्या कृपेने होलिका स्वतः जळून खाक झाली आणि प्रह्लाद सुरक्षित राहिला. याच घटनेच्या स्मरणार्थ होलिका दहन साजरा केला जातो, जो सत्याच्या विजयाचे प्रतीक मानला जातो.
रंगवाली होळी: आनंदाचा सण
होळीच्या दुसऱ्या दिवशी रंगवाली होळी साजरी केली जाते, जी लोकांमध्ये रंग, प्रेम आणि बंधुत्व निर्माण करणारा सण आहे. या दिवशी लोक एकमेकांना रंग लावतात, पाणी टाकतात आणि सणाचा आनंद घेतात. मित्र, कुटुंबीय, शेजारी आणि अगदी अनोळखी लोकही या उत्सवात सहभागी होतात.
रंगवाली होळीचे महत्त्व
- सामाजिक बंधुत्व: होळी हा एक असा सण आहे, जो सर्व जाती-धर्मांच्या भिंती ओलांडून साजरा केला जातो.
- वसंत ऋतूचे स्वागत: होळी हा वसंत ऋतूच्या सुरुवातीचा सण आहे, जो नव्या ऊर्जा आणि चैतन्याचे प्रतीक आहे.
- स्नेह आणि माफकशा: या दिवशी सर्वजण जुन्या तक्रारी विसरून एकमेकांना प्रेमाने भेटतात आणि एक नवीन सुरुवात करतात.
होळी सणाची तयारी
होळीच्या काही दिवस आधीच लोक या सणाची तयारी सुरू करतात.
- घराची साफसफाई आणि सजावट: होळीच्या आगमनाच्या निमित्ताने घर स्वच्छ करणे आणि रंगीबेरंगी सजावट करणे हा अनेकांचा आवडता उपक्रम असतो.
- खास पदार्थांची तयारी: गुझिया, पुरी, ठंडई, मालपुआ, भांग आणि चकली यांसारखे पदार्थ बनवले जातात.
- रंग आणि कपड्यांची खरेदी: नैसर्गिक आणि पर्यावरणपूरक रंग विकत घेतले जातात.
होळी साजरी करताना घ्यावयाची काळजी
होळी साजरी करताना खालील गोष्टी लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे:
- नैसर्गिक रंग वापरा: रासायनिक रंग त्वचेसाठी हानिकारक असू शकतात.
- डोळे आणि केस संरक्षित ठेवा: चष्मा आणि टोपी घालून केस आणि डोळे सुरक्षित ठेवा.
- पाण्याचा अपव्यय टाळा: शक्यतो कोरडी होळी साजरी करा आणि पर्यावरणाचे रक्षण करा.
- संवेदनशीलतेचा आदर ठेवा: जबरदस्तीने कोणालाही रंग लावू नका.
भारतभरातील प्रसिद्ध होळी उत्सव
- मथुरा-वृंदावन: येथे होळी आठवडाभर चालते आणि लाखो पर्यटक या उत्सवाचा आनंद घेण्यासाठी येतात.
- शांतिनिकेतन, पश्चिम बंगाल: येथे होळी ‘बसंत उत्सव’ म्हणून साजरी केली जाते.
- राजस्थान: जयपूर आणि उदयपूरमध्ये राजवाड्यात होळीचा भव्य सोहळा आयोजित केला जातो.
- पंजाब: येथे ‘होला मोहल्ला’ नावाचा उत्सव साजरा होतो, ज्यात शौर्य प्रदर्शन आणि मल्लयुद्ध होते.
होळीच्या दिवशी होणारे पारंपरिक कार्यक्रम
- होलिका दहन पूजन: होळीच्या रात्री कुटुंब एकत्र येऊन होलिकेच्या अग्नीत पूजा करतात.
- रंग खेळणे: सकाळी लोक अंगभर रंग लावून उत्साहाने नाचतात आणि गाणी गातात.
- भांग आणि ठंडई: या दिवशी काही लोक विशेष पेये पिऊन आनंद लुटतात.
- गाणी आणि नृत्य: हिंदी चित्रपटातील होळी गाणी या दिवशी खास वाजवली जातात.
होळी 2025 बद्दल महत्त्वाची माहिती
- होळीची तारीख: 14 मार्च 2025
- होलिका दहनची तारीख: 13 मार्च 2025
- शुभ वेळ: सायंकाळी 7:19 ते रात्री 9:38
- विशेष ठिकाणे: मथुरा, वृंदावन, जयपूर, पंजाब, बंगाल आणि गोवा
निष्कर्ष
होळी हा एक असा सण आहे, जो भारतीय संस्कृतीत आनंद, रंग आणि बंधुत्व यांचे प्रतीक मानला जातो. 2025 मध्येही हा सण मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जाईल. तुम्हीही हा सण पर्यावरणपूरक आणि सुरक्षित पद्धतीने साजरा करा आणि आपल्या मित्र-परिवारासोबत या रंगांच्या उत्सवाचा आनंद घ्या!