Table of Contents
world urdu day history and quiz in marathi|भारतामध्ये उर्दू भाषेचा इतिहास
9 नोव्हेंबर रोजी सर मोहम्मद इक़्बाल यांच्या जन्म दिनी जागतिक उर्दू दिवस म्हणून साजरा केला जातो या निम्मिताने उर्दू भाषा विषयी माहिती जाणून घेऊया व प्रश्नोत्तरी सोडवूया
उर्दू भाषा भारतात वेगवेगळ्या ऐतिहासिक घटकांमुळे विकसित झाली. तिचा उगम भारतातील मुस्लिम सत्तांमुळे झाला आणि तिच्या निर्मितीमध्ये हिंदी, फारसी, तुर्की आणि अरबी भाषांचा समावेश आहे. भारतीय उपखंडातील भाषिक, सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वातावरणामुळे उर्दूने एक अनोखी ओळख निर्माण केली.
प्रारंभ:
उर्दूचा जन्म १३व्या शतकात भारतात झाला. भारतात मुस्लिम आक्रमणांनंतर (विशेषतः दिल्ली सल्तनत आणि मुघल साम्राज्य) भारतीय वायव्य आणि मध्य आशियातील विविध भाषिक प्रभावांमुळे उर्दू भाषेचा विकास झाला. मुस्लिम सैनिक, व्यापारी आणि इतर लोक विविध भाषांमध्ये संवाद साधत असत, त्यामुळे हिंदी आणि फारसी या भाषांचा मिश्रण उर्दू भाषेच्या रूपात झाला. प्रारंभिक काळात, या भाषेला “लश्करी भाषा” किंवा “रीख्ता” म्हणून ओळखले जात असे.
मुघल साम्राज्य आणि फारसीचा प्रभाव:
मुघल साम्राज्याच्या काळात फारसी ही साहित्यिक, सांस्कृतिक आणि प्रशासकीय भाषा होती. मुघल दरबारात फारसीचा वापर मोठ्या प्रमाणात होई, पण सामान्य लोकांमध्ये संवादासाठी एक सोपी आणि सुलभ भाषा आवश्यक होती. या कारणामुळे उर्दूचे रूप तयार झाले, ज्यात फारसीच्या शब्दांचा समावेश होता, पण ती अजूनही हिंदीच्या जवळ असणारी बोलचाल आहे.
१७व्या आणि १८व्या शतकात विकास:
१७व्या आणि १८व्या शतकात उर्दू भाषेचा मोठा विस्तार झाला, विशेषतः दिल्ली, लाहोर, आग्रा आणि दकन या भागांत. या काळात उर्दूची शायरी प्रस्थापित झाली, आणि या क्षेत्रातील महान शायर जसे की मीर, सुदा, गालिब यांचे योगदान महत्वाचे ठरले. उर्दूचे साहित्य, विशेषतः शायरी, हिंदी साहित्यासोबत एकाच वेळी लोकप्रिय झाले, परंतु उर्दूने एक वेगळे ओळख निर्माण केली.
ब्रिटिश काळ आणि भाषा वाद:
ब्रिटिश साम्राज्याच्या काळात, उर्दू आणि हिंदीच्या भाषेचा भेद अधिक स्पष्ट झाला. ब्रिटिशांनी उर्दू आणि हिंदी यांना स्वतंत्र भाषांमध्ये विभागले आणि प्रत्येक भाषेला त्यांच्या-त्यांच्या क्षेत्रांमध्ये अधिकृत स्थान दिले. हिंदी देवनागरी लिपीत लिहिली जाऊ लागली, तर उर्दूची लिखाणाची पद्धत अरबी-फारसी लिपीत ठेवली गेली.
राष्ट्रीय शिक्षण दिनानिमित्त 5 सर्वोत्कृष्ट मराठी निबंध | राष्ट्रीय शिक्षण दिन शुभेच्छा संदेश
राष्ट्रीय शिक्षण दिन २०२४: मौलाना अबुल कलाम आझाद यांच्या प्रेरणादायी विचारांसह ५० शुभेच्छा संदेश
उर्दूचे स्थान आज:
आज उर्दू भारताच्या अनेक राज्यांमध्ये एक महत्त्वाची भाषा आहे. भारतात उर्दू अनेक राज्यांमध्ये मान्यता प्राप्त असलेली भाषा आहे. उर्दूचा साहित्यिक वारसा, शायरी, गझल आणि नाटक यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये प्रगती झाली आहे.
उर्दू भाषेचा इतिहास भारतात एक भव्य आणि विविधतापूर्ण प्रवास आहे, जो संस्कृती, इतिहास, आणि विविध भाषांच्या संयोगामुळे समृद्ध झाला आहे.
quiz
उर्दू दिन, सर अल्लामा इकबाल, उर्दू भाषा, उर्दू शायरी, उर्दू साहित्य, गझल, उर्दूचा इतिहास, उर्दू शिक्षण, उर्दूचे महत्त्व, उर्दू संस्कृती, ९ नोव्हेंबर, उर्दू साहित्याचे संवर्धन, उर्दू लिपी, उर्दू आणि हिंदी, उर्दूचे प्रसार, शायरी, उर्दू साहित्यकार, उर्दू भाषेचा प्रचार, सर अल्लामा इकबाल यांची शायरी, उर्दूचे जागतिक महत्त्व, उर्दू भाषा दिवस.
उर्दूच्या विविध नावांचा इतिहास
उर्दू भाषा कालांतराने विविध नावांनी ओळखली गेली. प्रत्येक नाव उर्दूच्या इतिहासातील एक विशिष्ट टप्पा किंवा विशेषतेला दर्शवते. काही प्रमुख नावं आणि त्यांचा इतिहास खालीलप्रमाणे: world urdu day 2024 with quiz
- रेख्ता:
उर्दूला एक काळी “रेख्ता” असेही संबोधले जात होते. रेख्ता म्हणजे “मिश्रित” किंवा “मिलाप” होय. उर्दूचे साहित्य, विशेषतः शायरी, याला रेख्ता म्हणून ओळखले जाते कारण त्यात फारसी, अरबी आणि तुर्की शब्दांचा समावेश होता. - लश्करी भाषा:
उर्दूला “लश्करी भाषा” असेही संबोधले गेले आहे. “लश्कर” म्हणजे सैन्य, आणि ही भाषा विविध लष्करी भाषांमधून, विशेषतः अरबी, तुर्की आणि फारसी भाषांमधून तयार झाली. लष्करी छावणीतून सुरू झाल्यामुळे या भाषेला हे नाव मिळाले. - हिंदवी/हिंदुस्तानी:
उर्दूला काही काळ “हिंदवी” किंवा “हिंदुस्तानी” असेही म्हटले जात असे. हे नाव भारतीय उपखंडात बोलल्या जाणाऱ्या एकाच भाषेच्या दोन मुख्य रूपांपैकी एक होतं (हिंदी आणि उर्दू). यावेळी उर्दू आणि हिंदीचे एकत्रित अस्तित्व होतं, पण नंतर या दोन भाषांचा भेद तयार झाला. - दकनी:
दक्षिण भारतातील उर्दूला “दकनी” असंही म्हणतात. दकन प्रदेशात उर्दूचा विकास अधिक झाला होता आणि तेथे भाषेच्या विशिष्ट शैली आणि उच्चारांचा प्रभाव होता. या काळात उर्दूला दक्षिण भारतीय साहित्यकृती आणि शायरीत महत्त्वाचे स्थान मिळाले. - उर्दू/उर्दू-ए-मुआल्ला:
उर्दू भाषेच्या उच्च दर्जाच्या साहित्यकृतींना “उर्दू-ए-मुआल्ला” असे संबोधले जाते. “मुआल्ला” म्हणजे उच्च किंवा श्रेष्ठ. याचा अर्थ उर्दूची उच्च दर्जाची कविता, शायरी आणि साहित्य असतो.
प्रत्येक नाव उर्दूच्या विविध टप्प्यांशी संबंधित आहे आणि या भाषेचा समृद्ध आणि विविधतापूर्ण इतिहास दाखवतो.
mcqs
जागतिक उर्दू दिनावर १० एमसीक्यू (MCQs):
- जागतिक उर्दू दिन कधी साजरा केला जातो?
- a) १५ ऑगस्ट
- b) ५ नोव्हेंबर
- c) ९ नोव्हेंबर
- d) २३ एप्रिल उत्तर: c) ९ नोव्हेंबर
- जागतिक उर्दू दिन का साजरा केला जातो?
- a) उर्दू भाषा प्रचार करण्यासाठी
- b) उर्दू भाषेचा इतिहास साजरा करण्यासाठी
- c) सर अल्लामा इकबाल यांच्या जन्मदिनानिमित्त
- d) सर्व वरील उत्तर: d) सर्व वरील
- सर अल्लामा इकबाल यांचा जन्म कधी झाला?
- a) १५ डिसेंबर १८७७
- b) १४ फेब्रुवारी १८७७
- c) ९ नोव्हेंबर १८७७
- d) २३ मार्च १८८७ उत्तर: c) ९ नोव्हेंबर १८७७
- जागतिक उर्दू दिन कशासाठी साजरा केला जातो?
- a) उर्दूच्या साहित्यिक वारशाचे संवर्धन
- b) उर्दू भाषेच्या महत्त्वाचा प्रचार
- c) उर्दू शिक्षणाची प्रसार
- d) सर्व वरील उत्तर: d) सर्व वरील
- उर्दू दिनाची सुरुवात कधी झाली?
- a) २००५
- b) १९९७
- c) १९८७
- d) २०१२ उत्तर: a) २००५
- उर्दू भाषेची मुख्य लिपी कोणती आहे?
- a) देवनागरी
- b) अरबी-फारसी
- c) रोमन
- d) संस्कृत उत्तर: b) अरबी-फारसी
- सर अल्लामा इकबाल यांचे प्रसिद्ध शेर कोणते आहे?
- a) “दिल ही तो है न संग-ओ-ख़िश्त, दर्द से भर न आये क्यों”
- b) “खुदी को कर बुलंद इतना, के हर तक़दीर से पहले”
- c) “सारे जहाँ से अच्छा, हिंदोस्तान हमारा”
- d) सर्व वरील उत्तर: b) “खुदी को कर बुलंद इतना, के हर तक़दीर से पहले”
- उर्दू भाषा मुख्यतः कोणत्या दोन भाषांचे मिश्रण आहे?
- a) हिंदी आणि संस्कृत
- b) हिंदी आणि फारसी
- c) हिंदी आणि तुर्की
- d) हिंदी आणि इंग्रजी उत्तर: b) हिंदी आणि फारसी
- “रेख्ता” हा शब्द कशासाठी वापरला जातो?
- a) उर्दू साहित्याच्या गद्य भागासाठी
- b) उर्दू शायरीसाठी
- c) उर्दू भाषेच्या इतिहासासाठी
- d) उर्दूचा सर्वसाधारण वापर उत्तर: b) उर्दू शायरीसाठी
- उर्दू साहित्याच्या क्षेत्रातील प्रसिद्ध शायरांपैकी कोणत्या शायरांनी गझल आणि शायरीला प्रसिद्ध केले?
- a) मीर तकी मीर
- b) मिर्जा गालिब
- c) इकबाल
- d) सर्व वरील
